Informatie voor kaderleden l Nummer 7, 2012
5 april 2012
Inhoud:
• Catshuisbesprekingen
• SZW-congres
• Schuldenproblematiek
• Aanscherping handhaving en sanctiebeleid SZW
• Vraagfinanciering deeltijdstudies: werknemer de dupe
• SER-advies ‘Werk maken van scholing’ vastgesteld
• Ingangsdatum AOW vanaf 1 april op verjaardag van AOW’er
• Wetsvoorstel verhoging griffierechten lijkt kansloos
In de komende week of weken zal duidelijk moeten worden waartoe de Catshuis-besprekingen over een extra bezuinigingsronde door het kabinet zullen leiden. In de media wordt volop gespeculeerd over de maatregelen, die in het Catshuis op tafel liggen: beperking maximale WW-duur en ontslagvergoeding, saneren op ontwikkelingssamenwerking, verhoging BTW-tarief, verhogen eigen bijdragen zorg, beperken hypotheekrenteaftrek et cetera. Tegelijkertijd doen de werkgevers publiekelijk een oproep tot een algemene nullijn. Vooralsnog is het voor iedereen een black box, wat er precies op tafel ligt.
“Als MHP horen en spreken we wel eens mensen die dicht bij het vuur zitten, maar het blijft onzeker wat de besprekingen zullen opleveren”, aldus MHP-bestuurder Eddy Haket. De poging van werkgevers om voor de ondernemers een lastenverlichting te realiseren via de nullijn, in een tijd, waarin iedereen moet inleveren en de pijn van de crisis voelt, noemt Haket nogal brutaal. “Bovendien lost dit de problemen voor het overheidstekort niet op, omdat de overheid hierdoor extra belastinginkomsten misloopt”, aldus Haket. De MHP wijst ook bezuinigingen op sociale zekerheid en het ontslagrecht af. “Zolang mensen nog aangewezen zijn op uitkeringen zonder een kans op een baan te hebben, zijn extra bezuinigingen niet op zijn plaats”, aldus Haket.
Op 26 maart jl. heeft het jaarlijkse SZW-congres in het World Forum te Den Haag weer plaatsgevonden. Aanwezig waren bestuurders uit bedrijfsleven, overheid, wetenschap, onderwijs en sociale partners, onder wie ook de MHP. Thema van de bijeenkomst was ‘Leiderschap & dialoog: fundamenten voor duurzame inzetbaarheid’. Naast toespraken van minister Kamp en staatssecretaris De Krom van SZW werd de middag, onder leiding van dagvoorzitter Charles Groenhuijsen, ingevuld met presentaties, zogenaamde bestuurderskamers en een debat tussen minister Kamp, FNV-voorzitter Agnes Jongerius en VNO-NCW-voorzitter Bernard Wientjes.
Voor de MHP was met name de bestuurderskamer van de Stichting van de Arbeid (StvdA) interessant. Hier werd immers de door werkgevers en werknemers opgestelde ‘Beleidsagenda 2020: investeren in participatie en inzetbaarheid’ uitgelicht in samenhang met het vitaliteitspakket. Via allerlei rondetafelgesprekken werd er vervolgens een debat gevoerd tussen een diversiteit aan partijen. Over de hele linie had het congres zeker een meerwaarde. Dit voor wat betreft het uitwisselen van ideeën, maar ook als ontmoetingsplek voor bestuurders. Bovendien droeg het congres bij aan het bewustzijn dat langer doorwerken meer vergt dan alleen het verhogen van de pensioenleeftijd.
Op 2 april jl. heeft het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) bekendgemaakt dat het aantal schuldsaneringen blijft stijgen. Zo zijn er in 2011 15.000 schuldsaneringen uitgesproken. Dit is bijna 30 procent meer dan in 2010. Uit alle gegevens blijkt dat ook steeds meer de middeninkomens in de problemen raken. MHP-bestuurder Eddy Haket bevestigt dit: ”In het verleden hebben we al heel vaak aandacht gevraagd voor de positie van de middeninkomens. Via berekeningen, maar ook in woord en gebaar. Mensen worden steeds vaker gedwongen om hun huis te verkopen, waarna ze vervolgens blijven zitten met een restschuld. En dan hebben we het nog niet eens over situaties, waarbij mensen hun baan zijn verloren. Bij sommigen staat het water echt al aan de lippen.”
Ontegenzeggelijk is de toename van de schuldenproblematiek een gevolg van het huidige, minder gunstige economische klimaat en voorspellen de ontwikkelingen in het Catshuis niet al teveel goeds. De MHP blijft zich dan ook inzetten voor de specifieke situatie van de middeninkomens.
Aanscherping handhaving en sanctiebeleid SZW
Op 20 maart jl. is het Wetsvoorstel ‘Aanscherping handhaving en sanctiebeleid SZW’ aangeboden aan de Tweede Kamer. In het MHP-bulletin van 10 november 2011 is al eerder melding gemaakt van dit wetsvoorstel, dat zich met name richt op thema’s van sociale zekerheidswetgeving als fraude met uitkeringen, kinderopvangtoeslag en het niet naleven van arbeidswetgeving. Wat de MHP betreft, is het bestrijden van misbruik en fraude een goede zaak, maar moet een boete wel in relatie staan met de mate van verwijtbaarheid. Bovendien is er volgens de MHP sprake van een tegenstrijdigheid als bij het zwaarder sanctioneren tegelijkertijd het aantal controleurs en inspecteurs wordt gereduceerd. Hierdoor wordt namelijk de pakkans verkleind, waardoor misbruik en fraude juist weer worden aangemoedigd. De MHP heeft hiervoor bij herhaling aandacht gevraagd.
Ook de Raad van State heeft stevige kritiek op het wetsvoorstel geuit. Wat MHP-beleidsmedewerker Joost Lubbers betreft, wordt deze gefundeerde kritiek zoveel mogelijk ter harte genomen. “Serieuze bezwaren mogen niet zomaar achteloos worden gepasseerd. Bij een aantal maatregelen ontstaat echter wel steeds meer de indruk dat dit gebeurt“, aldus Lubbers.
Vraagfinanciering deeltijdstudies: werknemer de dupe
De MHP is bang dat werknemers de dupe worden van de maatregelen van staatssecretaris Zijlstra van OCW rondom de (vraag)financiering van deeltijdstudies. Het volgen van een deeltijdstudie is voor werknemers de enige manier om een studie te combineren met een baan. Dit zou moeten worden gestimuleerd, in plaats van beperkt.
De ministerraad heeft op 30 maart jl. ingestemd met het voorstel van de staatssecretaris om op termijn (studiejaar 2017/2018) vraagfinanciering in te voeren voor deeltijdopleidingen. Het voorstel heeft tot gevolg dat deeltijdopleidingen niet langer rechtstreeks geld van de overheid krijgen voor het aantal studenten, dat zij opleiden. Studenten die in bepaalde sectoren een deeltijdopleiding willen volgen, krijgen voortaan een beurs. De beurzen zijn beschikbaar voor studenten in sectoren met een bijzonder maatschappelijk en economisch belang, zoals onderwijs, zorg en de topsectoren.
De zorg en het onderwijs zijn sectoren, waar op termijn grote tekorten worden verwacht en de MHP juicht het stimuleren van opleidingen in deze richtingen dan ook toe. Tegelijkertijd is de MHP bang dat de maatregelen het voor werkenden onmogelijk maken om zich bij te scholen in sectoren, die niet voldoen aan het criterium ‘bijzonder maatschappelijk en economisch belang’. Het feit dat deeltijdopleidingen niet langer rechtstreeks geld van de overheid krijgen en studenten enkel beurzen voor bepaalde sectoren ontvangen, zal immers tot gevolg hebben dat deeltijdopleidingen die niet onder het criterium vallen, aanzienlijk duurder worden om kostendekkend te blijven. Bovendien is dit criterium arbitrair (Wat maakt een opleiding van ‘bijzonder maatschappelijk en economisch belang’ ?) en zal het wel of niet voldoen aan dit criterium, net als de arbeidsmarkt, aan (economische) veranderingen onderhevig zijn.
Het voorstel van staatssecretaris Zijlstra bepaalt voorts dat deeltijdstudenten die te maken krijgen met de langstudeerdersmaatregel, voortaan in aanmerking kunnen komen voor financiële compensatie vanuit de zogenaamde profileringsfondsen van de instellingen. Dit is een tijdelijke maatregel, omdat het kabinet ervan uitgaat dat bij de invoering van de vraagfinanciering de langstudeerdersmaatregel niet meer van toepassing is op deeltijdstudenten. “Het gaat hier om een noodoplossing voor de korte termijn. Per saldo zullen de plannen voor de vraagfinanciering een bezuiniging op het deeltijdonderwijs betekenen. En hiervoor zullen vooral werkenden die een deeltijdstudie willen volgen de rekening moeten betalen”, aldus MHP-beleidsmedewerker Hanneke de Geus.
SER-advies ‘Werk maken van scholing’ vastgesteld
Op 3 april jl. is het SER-ontwerpadvies ‘Werk maken van scholing’, over de scholingsmarkt voor werkenden (post-initieel onderwijs), vastgesteld. De maatregelen die staatssecretaris Zijlstra op 30 maart jl. aankondigde m.b.t. zijn voornemen om op termijn vraagfinanciering in te voeren voor deeltijdstudies, zijn in het SER-advies meegenomen. Ter openbare Raadsvergadering van 20 april a.s. zal de definitieve versie van het SER-advies worden vastgesteld. De inhoud van dit advies zal verder niet meer wijzigen.
Ingangsdatum AOW vanaf 1 april op verjaardag van AOW’er
Op 1 april is de ingangsdatum van de AOW gewijzigd. Deze gaat niet langer in op de eerste van de maand waarin iemand 65 jaar wordt, maar op de dag dat hij of zij 65 jaar wordt. Dit ondanks meerdere pogingen vanuit de MHP in de richting van de politiek om de wet uit te stellen, teneinde de gevolgen van de wet beter te kunnen opvangen. De wet leidt vooral tot nadelige inkomensgevolgen voor mensen, die met vut- en prepensioen zijn of een arbeidsongeschiktheidsverzekering/private inkomensverzekering hebben, die eindigt op de eerste van de maand, waarin iemand 65 jaar wordt.
Als gevolg van de wet worden collectieve arbeidsovereenkomsten (cao’s) die een cao-bepaling kennen met het automatisch ontslag op de eerste van de maand (voor mensen die nog in loondienst zijn), nietig. Dit, omdat deze cao-bepaling strijdig is met de Wet gelijke behandeling op grond van leeftijd bij de arbeid (Wgbl). Men heeft immers op de eerste van de maand nog geen recht op AOW, maar pas vanaf de verjaardag. Mensen die dus willen doorwerken tot hun verjaardag maar waarbij op verzoek van de werkgever de arbeidsovereenkomst op de eerste van de maand eindigt, kunnen de rechter of de Commissie gelijke behandeling om een nietigverklaring verzoeken (tot zes maanden nadien), waardoor zij tenminste kunnen doorwerken tot hun verjaardag. Omdat nog onduidelijk is waartoe de civiele rechter zal besluiten, wordt geadviseerd om gewoon door te werken bij de werkgever. Om de maand financieel te overbruggen kan een werknemer zekerheidshalve een tweede spoor bewandelen en een beroep doen op de WW-uitkering voor die dagen vanaf de eerste van de maand tot zijn verjaardag. Nog onbekend is of het UWV deze uitkering zal toekennen omdat wettelijk gezien de arbeidsovereenkomst niet automatisch is geëindigd.
Wetsvoorstel verhoging griffierechten lijkt kansloos
De behandeling van het wetsvoorstel tot forse verhoging van de griffierechten is op het laatste moment door minister Opstelten van Veiligheid en Justitie van de agenda van de Tweede Kamer gehaald.
Het lijkt er op dat de kritiek van de MHP, de andere vakcentrales en organisaties zoals de Nederlandse Orde van Advocaten, met name in de Eerste Kamer gehoor heeft gevonden. Dinsdag 3 april jl. bleek dat SGP-senator Gerit Holdijk met het voorstel in de huidige vorm niet kan instemmen. Zonder steun van de SGP is er in de Eerste Kamer geen meerderheid voor het voorstel.
Vooralsnog is de behandeling in de Tweede Kamer door de minister verplaatst naar eind mei. “Hopelijk wordt dit uitstel gevolgd door afstel en wordt zo voorkomen dat het fundamentele recht van de burger tot toegang van de rechter wordt uitgehold”, aldus MHP-beleidsadviseur Martijn de Heer.
