Informatie voor kaderleden l Nummer 14, 2009

Inhoud:
• Overleg SER en SZW over medezeggenschap
• Stand van zaken deeltijd-WW
• Stand van zaken AOW-advies
• Laatste stand van zaken limitering ontslagvergoeding
• Kantonrechter Roermond past oude kantonrechtersformule toe
• XYZ-formule geïntroduceerd in kennelijk onredelijk ontslagzaken
• Kinderbijslag niet omhoog
• Dekkingsgraad pensioenfondsen trekt weer aan

Overleg SER en SZW over medezeggenschap

Vrijdag 3 juli jl. heeft een overleg plaatsgevonden tussen een commissie van de SER met een delegatie van het Ministerie van SZW. Het was aanvankelijk de bedoeling dat minister Donner dit overleg zou voeren, maar die was op het laatste moment verhinderd in verband met perikelen rondom de deeltijd-WW. Onderwerp van gesprek was de vraag in hoeverre modernisering van medezeggenschap gerealiseerd kan worden binnen het kader van de Wet op de Ondernemingsraden (WOR). Minister Donner heeft de Tweede Kamer namelijk voor eind 2009 een notitie toegezegd, waarin de stand van zaken van de (toekomstige) medezeggenschap uiteen wordt gezet. Daarbij zou ook de inbreng van de SER worden betrokken.
In het overleg zijn nog eens de knelpunten herhaald, die ook in SER-adviezen uit 2003 en 2008 werden gesignaleerd. Het komt vaak voor dat de ondernemingsraden hun rechten onderbenutten. Het Ministerie van SZW doet daarnaar ook zelf onderzoek, waarvan de resultaten in dit najaar 2009 worden verwacht. De onderbenutting van rechten wordt onder meer veroorzaakt door onvoldoende beschikbaar gestelde faciliteiten als het gaat om deskundigheidsbevordering en vrijgemaakte tijd voor werk voor de ondernemingsraad. Gevolg is dat leden van de ondernemingsraad regelmatig overbelast raken. Verder zijn de verhoudingen op het gebied van medezeggenschap complexer geworden door de toegenomen internationalisering. Als verbeterpunten zijn besproken het beter benutten van opleidingsfaciliteiten door opleidingsplannen af te spreken. Overbelasting kan worden voorkomen door overleggen met de bestuurder meer planmatig aan te pakken. In het SER-advies Evenwichtig Ondernemingsbestuur is al gewezen op mogelijkheden binnen de wet om onderling afspraken te maken zodat meer pro-actief dan reactief kan worden gehandeld.
Minister Donner zal naar aanleiding van het consultatief overleg een notitie van de SER ontvangen, waarvan is toegezegd dat hij die in het najaar zal meenemen bij zijn overleg met de Tweede Kamer.

Stand van zaken deeltijd-WW

Een week geleden debatteerde de Tweede Kamer over de deeltijd-WW. Minister Donner van SZW besloot eerder in de week om de regeling in aangescherpte vorm voort te zetten. Onlangs zei Donner nog dat het budget van € 375 miljoen voor deeltijd-WW was uitgeput. Niet alleen vakkrachten worden op dit moment ingezet voor de regeling maar ook hele personeelsbestanden. Met de voorgestelde aanpassingen zou een bedrijf dat de regeling aanvraagt, nog maar drie keuzes hebben. Als het bedrijf voor 60-100% van de werknemers de WW aanvraagt, duurt deze maximaal 9 maanden. Bij 30-60% is de duur maximaal 1 jaar en bij minder dan 30% 15 maanden. Volgens de minister zou dit werkgevers dwingen tot een betere afweging. Minister Donner stelde bovendien voor om bij verlenging van de aanvraag (dus ook voor de bedrijven, waar deeltijd-WW al wordt toegepast), de nieuwe regels toe te passen. Er zou een extra budget komen van € 150 miljoen om de regeling in afgeslankte vorm voort te zetten.
MHP en CNV hadden voorgesteld om van te voren een bedrijfseconomische toets te laten uitvoeren door het UWV, evenals bij een reorganisatie het geval is. Vervolgens zouden vakbonden en werkgever zelf moeten bepalen voor welk deel de aanvraag wordt ingediend en tegen welke voorwaarden.

In het Tweede Kamerdebat zijn een tweetal moties aangenomen. De Kamer heeft de minister opgedragen zijn huiswerk op twee punten nog eens over te doen. Het gaat dan om het zoeken naar meer middelen voor de regeling en om ervoor te zorgen dat de oude voorwaarden voor de deeltijd-WW van kracht blijven voor bedrijven, die al gebruik maken van de regeling. Een aangepaste regeling voor de deeltijd-WW zal er op z’n vroegst volgende week komen, maar de verwachting is dat dit nog wat langer kan duren.

Stand van zaken AOW-advies

Binnen de Sociaal-Economische Raad (SER) worden momenteel nog steeds besprekingen gevoerd om een alternatief te bedenken voor het kabinetsvoornemen om de AOW-leeftijd te verhogen van 65 naar 67 jaar. Zoals het er nu naar uit ziet, gaat de discussie door in de zomermaanden en zal begin september een ei moeten worden gelegd. Zodra er meer valt te vertellen over de contouren van het advies aan het kabinet (de besprekingen binnen de SER hebben voorlopig nog een vertrouwelijk karakter), zal u via dit bulletin worden geïnformeerd.

Laatste stand van zaken limitering ontslagvergoeding

Het wetsontwerp limitering ontslagvergoeding is nog steeds niet op de agenda van de Tweede Kamer geplaatst. Nu de Tweede Kamer met zomerreces is gegaan, zal de behandeling van het wetsontwerp op zijn vroegst in september geagendeerd kunnen worden. De MHP is en blijft tegenstander van dat onrechtvaardige wetsontwerp, ook na het zomerreces van de Tweede Kamer.

Kantonrechter Roermond past oude kantonrechtersformule toe

De praktijk leert dat gemiddeld genomen de ontslagvergoeding sinds de toepassing van de nieuwe kantonrechtersformule (met ingang van 1 januari 2009) 30% lager uitvalt. Duidelijk is dat het alle werknemers treft maar dat vooral jongeren, werknemers die meer verdienen dan het maximum dagloon, en werknemers met een langer dienstverband het hardst worden getroffen. De MHP heeft vanwege de economische crisis en het wetsontwerp limitering ontslagvergoeding protest aangetekend tegen de wijzigingen in de kantonrechtersformule. De timing van de neerwaartse bijstelling van de ontslagvergoeding vindt de MHP meer dan ongelukkig.

Kortgeleden heeft de kantonrechter in Roermond een opvallende uitspraak gedaan. De werkgever had de zaak ruim na 1 januari 2009 ingediend. Dan zou volgens de nieuwe richtlijnen de nieuwe, verlaagde kantonrechtersformule moeten worden toegepast. De kantonrechter heeft echter anders besloten. Het betrof een werknemer, die zich zonder diploma’s in 20 jaar had opgewerkt tot leidinggevende. De werkgever heeft nooit een negatieve beoordeling afgegeven. De werkgever heeft in 2008 een andere werknemer op die functie geplaatst, omdat die beter opgeleid zou zijn. De opzij geschoven werknemer kreeg wel een alternatief aangeboden, maar volgens de kantonrechter kwam dit neer op demotie. De kantonrechter heeft in dit geval de oude kantonrechtersformule toegepast, waar de richtlijnen de nieuwe formule voorschrijven. De rechter stelt dat de huidige, algemene situatie op de arbeidsmarkt en de persoonlijke omstandigheden (zoals leeftijd, het ontbreken van diploma’s en de beschikking over eenzijdige kennis die alleen toepasbaar is binnen die onderneming) toepassing van de nieuwe formule in dit geval naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar maken. De oude, hogere kantonrechtersformule achtte hij een beter instrument in dit specifieke geval.
De kantonrechter had de arbeidsmarktpositie ook met toepassing van de nieuwe formule kunnen meewegen omdat de arbeidsmarktpositie van de werknemer ook in de zogenaamde ‘C-factor’ kan worden meegenomen. Toch heeft de kantonrechter de voorkeur aan de oude formule gegeven om tot een aanvaarbaar resultaat te komen.

Wat de MHP betreft, is dit een opvallende beslissing van de kantonrechter in Roermond, die navolging verdient.

XYZ-formule geïntroduceerd in kennelijk onredelijk ontslagzaken

Tegen een besluit van het UWV/CWI om ontslagvergunning te verlenen is geen hoger beroep mogelijk. Wel kan de werknemer overwegen om een kennelijk onredelijk ontslag procedure te starten bij de kantonrechter en schadevergoeding te vorderen. Als de werknemer gelijk krijgt van de rechter, dan kan de werkgever veroordeeld worden tot het betalen van een schadevergoeding. Of er daadwerkelijk een schadevergoeding aan de werknemer wordt toegekend, dient de rechter te beoordelen aan de hand van alle omstandigheden ten tijde van het ontslag en deze in onderlinge samenhang te bezien. Er wordt dus (lang) niet altijd een schadevergoeding toegekend.
In de rechtspraak bestaat al lange tijd onduidelijkheid over de hoogte van de schadevergoeding bij kennelijk onredelijk ontslag. Sommige kantonrechters nemen bij het vaststellen van de hoogte van de vergoeding de kantonrechtersformule als uitgangspunt, terwijl andere kantonrechters geheel andere berekeningen hanteren. Op 14 oktober 2008 heeft het gerechtshof te Den Haag in acht verschillende kennelijk onredelijk ontslagzaken bepaald dat bij de hoogte van de schadevergoeding de kantonrechtersformule als uitgangspunt wordt genomen. De uitkomst van deze formule werd vervolgens verlaagd met 30%.

De gerechtshoven Amsterdam, ’s-Hertogenbosch en Leeuwarden (als nevenzittingsplaats van Arnhem) hebben op 7 juli jl. in kennelijk onredelijk ontslagzaken een nieuwe formule geïntroduceerd, de zogenaamde XYZ-formule. De hoogte van de schadevergoeding wordt daarbij bepaald aan de hand het aantal ‘gewogen’ dienstjaren (X), het laatstverdiende maandsalaris (Y) en een correctiefactor (Z). In de Z-factor worden alle omstandigheden van het geval gewogen, waarbij uitgangspunt is dat Z in beginsel niet hoger is dan 0,5.
Met de uitspraken van deze drie hoven wordt dus niet gezegd dat er altijd een schadevergoeding moet worden toegekend. Er wordt alleen bepaald dat, als er aanleiding is een dergelijke vergoeding toe te kennen, de hoven Amsterdam, Den Bosch, Leeuwarden en Arnhem de XYZ-rekenmethode zullen toepassen.

Volgens de MHP kan door de toepassing van verschillende formules in kennelijk onredelijk ontslagzaken de rechtsgelijkheid voor werknemers in het geding komen. Eén van de werkgevers die door het hof Den Haag werd veroordeeld tot betaling van schadevergoeding, is al in cassatie gegaan bij de Hoge Raad. Niet uit te sluiten is dat ook één van de partijen in de zaken bij de gerechtshoven Amsterdam, ’s-Hertogenbosch of Leeuwarden ook naar de Hoge Raad zal stappen. Dit zal er toe moeten leiden dat de Hoge Raad de knoop doorhakt en er meer eenheid komt in de schadevergoedingen bij kennelijk onredelijk ontslagzaken.

Kinderbijslag niet omhoog

Het kabinet heeft vanwege het oplopende begrotingstekort besloten de kinderbijslag voorlopig te bevriezen. Hetzelfde geldt voor het zogenoemde kindgebonden budget (soort inkomensafhankelijke kinderbijslag). Normaliter wordt de kinderbijslag tweemaal per jaar aangepast aan de inflatie, namelijk op 1 januari en 1 juli.
De inkomensgrens om voor het volledige bedrag van het kindgebonden budget in aanmerking te komen gaat bovendien omlaag van € 29.914 naar € 28.413. De maatregelen gelden voorlopig tot 2012 en leveren bijna € 300 miljoen euro op.

De MHP pleit normaliter voor inflatiecorrectie van allerlei regelingen. Met het oog op de financieringsproblemen en de prioriteiten die in deze tijd gesteld moeten worden, kan de MHP echter begrip opbrengen voor het bevriezen van deze bedragen. Minder gelukkig is de MHP met het verlagen van de inkomensgrens voor het kindgebonden budget, omdat dit grote inkomenseffecten kan hebben voor die gezinnen, die met hun inkomen net tussen de oude en de nieuwe grens vallen.

Dekkingsgraad pensioenfondsen trekt weer aan

De gemiddelde dekkingsgraad van de Nederlandse pensioenfondsen vertoont een sneller herstel dan de pensioenfondsen in hun herstelplan hebben aangegeven. Na een hoogtepunt van 144% in 2008 en een dieptepunt begin 2009 van 93% bedraagt de actuele gemiddelde dekkingsgraad inmiddels weer 103%. Dit is net onder de kritische grens van 105%. De toename is een gevolg van de gestegen aandelenkoersen en de hogere rente.
Inzet van de MHP is gedeeltelijke (inhaal)indexatie mogelijk te maken zodra de dekkingsgraad weer boven de 105% is gestegen. Zover is het echter nog niet. Er zijn wel enige lichtpuntjes maar het herstel is nog erg fragiel.