Reactie op rapport van Commissie Bakker

30-06-2008
Reactie op rapport van Commissie Bakker

Op vrijdag 27 juni is het kabinet met een reactie gekomen op het rapport van de Commissie Bakker. Het kabinet gaat een aantal korte termijn maatregelen nader uitwerken en zal daarop terugkomen met Prinsjesdag.

De grotere thema’s zoals de versoepeling van het ontslagstelsel, een inkorting van de WW en de verhoging van de AOW-leeftijd laat het kabinet in de la liggen. “Aan de ene kant is dit positief, maar we moeten er op rekenen dat bij volgende Kamerverkiezingen deze onderwerpen weer in de volle breedte de politieke agenda gaan beheersen”, aldus Eddy Haket, waarnemend voorzitter.

Blijkbaar wil het kabinet zijn vingers niet branden aan stelselwijzigingen van het ontslagrecht, de WW en de AOW-leeftijd. De eerste twee onderwerpen blijven onbesproken, terwijl het laatste onderwerp als ‘welhaast onvermijdelijk’ wordt gezien. Het kabinet wil beleid voeren dat die ‘onvermijdelijkheid voorkomt’. In de nota wordt verder vooral gereageerd aan de hand van bestaand beleid, dat vaak in overleg met sociale partners verder geïntensiveerd moet worden, of dat meegenomen moet worden in de begrotingsvoorbereidingen richting Prinsjesdag. Het gaat dan om de kortetermijnmaatregelen.
Een aantal opmerkelijke onderdelen uit de kabinetsreacties zijn onder andere:

• de vormgeving en financiering van een individueel werkbudget zal bezien worden in relatie tot de nieuwe vormgeving van spaarloon en levensloopregeling;
• de wenselijkheid van de introductie van een wederzijdse scholingsplicht in de arbeidsovereenkomst zal worden onderzocht;
• het kabinet wil inzetten op van werk-naar-werk arrangementen, maar wil daarbij geen zekerheden overboord gooien voordat nieuwe zekerheden zijn gecreëerd (hiermee wordt indirect op de WW en het ontslagrecht gedoeld);
• het kabinet heeft al besloten dat WW-gerechtigden na 1 jaar elk werkaanbod moeten accepteren (voor mensen met een hbo en wo-opleiding is dat nu 1,5 jaar). Er gaat nog bestudeerd worden of het voorstel van de Commissie Bakker overgenomen moet worden om deze plicht al na een 0,5 jaar in te voeren;
• het kabinet houdt vast aan de zogenaamde Bos-belasting uit het regeerakkoord, maar sluit ook niet uit dat er een verdere fiscalisering van de AOW komt (dit wordt al bekend gemaakt bij de komende Miljoenennota).

De reactie lijkt er vooral één die de coalitie bijeen moet houden en daarom worden geen uitspraken gedaan over de concrete voorstellen van de Commissie Bakker. Dit geldt vooral voor de onderwerpen ontslagrecht, WW- en AOW-leeftijd. Dit betekent dat de acties van de gezamenlijke vakbeweging afgelopen herfst rondom de voorgenomen versoepeling van het ontslagrecht (geholpen door de peilingen bij eventuele verkiezingen) achteraf als succesvol getypeerd kan worden.

Voor de MHP blijven de belangrijkste aandachtspunten de aanpassingen rondom de acceptatie van werk vanuit de WW en de fiscalisering van de AOW.

Het kabinet is van plan om de Richtlijn passende arbeid per 1 januari 2009 aan te scherpen. Daardoor moeten werklozen sneller een baan aanvaarden die qua opleidingsniveau lager is. Werklozen moeten na een jaar alle gangbare arbeid accepteren. Het kabinet bestudeert nog het voorstel van de Commissie Bakker om deze periode tot een half jaar te beperken. De MHP ontkent niet dat de work first benadering in de bijstand een succes kan worden genoemd in termen van vergroting van de uitstroom richting werk. Maar volgens de vakcentrale betekent dat nog niet dat eenzelfde aanpak gevolgd moet worden in de WW. De WW verandert immers in toenemende mate tot een instrument dat een goede inkomensvoorziening moet bieden in een periode van werkloosheid tussen twee (vergelijkbare) functies. In het algemeen geldt dat de zoekperiode naar een nieuwe baan langer is voor functies met een hoger opleidingsniveau. Het past dan niet als mensen door een work first-benadering gedwongen worden om snel aan de slag te gaan in een baan onder hun niveau en capaciteiten, in plaats van dat de WW-periode benut kan worden als zoekperiode naar goed werk. Work first in de WW leidt daarnaast tot verdringing van lager opgeleiden en – daarmee – tot onderbenutting van hoger opgeleiden en vakmensen, wat schadelijk is voor de verdere ontwikkeling van Nederland tot een kenniseconomie.

Het kabinet heeft aangekondigd om bij de begroting 2009 met besluiten te komen over de voornemens ten aanzien van de AOW-fiscalisering uit het coalitieakkoord. De MHP wijst AOW-fiscalisering ten principale af. Een van de belangrijkste langlopende arrangementen waar mensen geld in stoppen, is het pensioen. Om de bestedingen na pensionering enigszins op peil te kunnen houden, wordt een deel van het inkomen opzij gelegd. Daarbij wordt rekening gehouden met de AOW als onvoorwaardelijk basispensioen. Het mee laten betalen van (een deel van) de AOW- gerechtigden aan de financiering van de (eigen) AOW kan de koopkracht fors aantasten. Zo kan een volledige fiscalisering oplopen tot een netto-achteruitgang van 15%, en loopt het voorstel uit het coalitieakkoord op tot 3% koopkrachtverlies. Fiscalisering is daarom volgens de MHP geen voorstel om de vergrijzingkosten van de AOW op te vangen, maar een nivelleringsmaatregel.