Informatie voor kaderleden l Nummer 21, 2008

Inhoud:
• ! Demonstratie 21 november !
• Maatregelen in verband met kredietcrisis
• Flyer ‘Bied tegenwicht aan overgewicht’
• Indieningstermijn herstelplan pensioenfondsen verruimd
• Jubileumboek VHV

! Demonstratie 21 november !

Gedurende de afgelopen twee weken heeft enige malen overleg plaatsgevonden tussen werkgevers, werknemers en het kabinet over het nemen van extra maatregelen in verband met de financiële crisis. Centraal daarbij staat het ontwerp van een nieuwe regeling voor werktijdverkorting, waarbij bedrijven die geconfronteerd worden met een grote omzetdaling als gevolg van de financiële crisis, tijdelijk werktijdverkorting kunnen aanvragen voor een deel van het personeel. Deze mensen hoeven dan niet ontslagen te worden en blijven behouden voor de sector, zodat een snel herstel mogelijk is zodra de economie weer aantrekt. De tussentijd kan worden gebruikt voor scholing.

De MHP ondersteunt de gedachte om werkgevers tijdelijk te ondersteunen via een aanvullingsregeling vanuit het Awf-fonds (op dit moment zit er een extra vermogen van € 7 miljard in het werkloosheidsfonds). Het kan voor bedrijven en werknemers belangrijk zijn aan het bedrijf gebonden te blijven (zij het in tijdelijke deeltijd). De MHP verbindt wel twee voorwaarden aan een regeling voor werktijdverkorting. Zo moeten er strenge criteria komen, waardoor werkgevers geen misbruik kunnen maken van de regeling, en zo mag een eventueel beroep op de regeling niet betekenen dat werknemers hun opgebouwde rechten voor de WW (deels) verspelen.

Op 19 november heeft minister Donner van Sociale Zaken en Werkgelegenheid een voorstel in deze richting gedaan. Gezien de inhoud van dit voorstel, dat niet op alle punten aan de eisen van de MHP en de sociale partners tegemoetkomt, is door de vakcentrales besloten om a.s. vrijdag een demonstratieve bijeenkomst te organiseren voorafgaand aan de vergadering van de ministerraad, waarin het voorstel moet worden vastgesteld. Volgens werkgevers en werknemers kent het voorstel in zijn huidige vorm namelijk drie grote knelpunten:

• Opeten opgebouwde WW-rechten. Als een werknemer onder deze regeling valt, gaat dit – naar rato van het percentage waarmee de arbeidstijd wordt verkort – ten koste van de opgebouwde WW-rechten. Sociale partners vinden echter dat de opgebouwde rechten intact moeten blijven.
• Acute omzetterugval. Een voorwaarde van de regeling is dat er een acute terugval van de omzet heeft plaatsgevonden. Onder acuut wordt verstaan een minimale omzetdaling van 35% in de afgelopen twee maanden, gecorrigeerd voor seizoensinvloeden (aan de hand van de omzet over dezelfde periode in voorafgaand jaar). Bij de aanvraag moet een accountants-verklaring dit overigens wel bevestigen. Sociale partners pleiten echter voor een grens van 20% over de afgelopen twee maanden, in plaats van 35%.
• Maximaal 40.000 werknemers. Een slot op de regeling is dat werkgevers er maximaal voor 40.000 werknemers gebruik van kunnen maken. Als dit maximum wordt bereikt, zal het kabinet bezien of een uitbreiding gewenst is. Sociale partners willen echter al op dit moment een regeling zonder plafond.

Om de wensen van sociale partners kracht bij te zetten, is besloten aanstaande vrijdag een demonstratie van de drie vakcentrales (waaronder de MHP) en de drie marktbonden (waaronder De Unie) te organiseren. Vanuit een aantal grote bedrijven die direct te lijden hebben onder de kredietcrisis, zullen leden met bussen afreizen naar Den Haag. Bedoeling is dat tussen 9.30 uur en 11.00 uur een demonstratieve bijeenkomst wordt gehouden (op dit moment loopt de vergunningaanvraag nog). Naar verwachting zullen er circa 1.500 deelnemers zijn. Zij zullen de drie vakcentralevoorzitters verzoeken een brandbrief te overhandigen aan de ministerraad, die zoals gezegd aan het eind van de ochtend bijeenkomt. De drie vakcentralevoorzitters zullen hierop kort reageren. Waarschijnlijk zal er vervolgens een persconferentie worden belegd, waar ook de werkgeversvoorzitters zullen aanschuiven, teneinde aan te geven dat sociale partners één front vormen.
Uiteraard is eenieder van u welkom op deze demonstratieve bijeenkomst, die zal worden gehouden op het Plein in Den Haag.

Maatregelen in verband met kredietcrisis

De kredietcrisis in de financiële wereld begint steeds meer gevolgen te hebben voor de reële economie. Bedrijven kunnen moeilijker kredieten verkrijgen met het gevolg dat investeringen achterblijven. Bedrijven halen steeds minder opdrachten binnen, met het gevolg dat ook de bedrijvigheid bij toeleveranciers onder druk komt te staan. De gevolgen zijn vooral merkbaar in de maakindustrie. Er worden in sommige bedrijven al reorganisaties aangekondigd en andere bedrijven gaan over tot deeltijdontslag, omdat de productie wordt verminderd. Het producentenvertrouwen is, evenals het consumentenvertrouwen, naar een absoluut dieptepunt gezakt.

Net zoals Duitsland lijkt Nederland hiermee op een recessie af te stevenen. De afgelopen periode zijn vooral maatregelen getroffen, die gericht waren op financiële instellingen. Zoals gezegd is momenteel overleg gaande over een nieuwe regeling voor werktijdverkorting. Daarbij moeten vooral bedrijven die door de kredietcrisis worden getroffen, tijdelijk worden geholpen.

Het accent ligt tot nu toe dus vooral op de aanbodkant van de economie. De MHP pleit er echter voor om ook aanvullende maatregelen te treffen voor de vraagzijde van de economie, en dan vooral gericht op gepensioneerden en op het instandhouden van de mobiliteit en flexibiliteit op de arbeidsmarkt. Door teruggevallen dekkingsaldi van pensioenfondsen staat de pensioenindexatie fors onder druk. Op de arbeidsmarkt dreigt de werkloosheid, na een daling in de afgelopen jaren, weer te stijgen. Om de mobiliteit en flexibiliteit op de arbeidsmarkt te vergroten, steunt de MHP bovendien de oproep om de overdrachtsbelasting te verlagen. Behalve over de nieuwe regeling voor werktijdverkorting gaat het lopende overleg tussen sociale partners en het kabinet ook over deze onderwerpen, evenals over door anderen aangedragen thema’s, zoals door de FNV in een tienpuntenplan. Verwacht wordt dat er op korte termijn, dat wil zeggen binnen enkele weken, een topoverleg zal plaatsvinden, waarop een aantal maatregelen bekrachtigd zal worden.

Noodmaatregelen financiële instellingen

Afgezien van de exacte vormgeving van de steunmaatregelen en de geringe mate waarin de werknemersorganisaties bij de maatregelen zijn betrokken, is de MHP van oordeel dat snel handelen nodig was. De overname van Fortis Nederland en ABN-Amro door de overheid, het in het leven roepen van een noodfonds (waarop inmiddels ING, AEGON en SNS-Reaal een beroep hebben gedaan) en de renteverlaging door de Europees Centrale Bank zijn maatregelen geweest om direct steun te verlenen aan banken en verzekeraars. Voor de MHP gaat het daarbij niet alleen om het directe belang van de werkgelegenheid binnen de sector van de all finance, maar vooral om het feit dat financiële instellingen hun wortels hebben in de hele economie en het eventuele omvallen van deze instellingen grote gevolgen zou hebben gehad voor de rest van de Nederlandse economie (spaarders, bedrijven, pensioenfondsen, aandeelhouders etc.).

Het gaat om forse bedragen, waarbij de verwachting is dat die op termijn weer terugvloeien naar de Nederlandse schatkist, zodat uiteindelijk de belastingbetaler hierdoor niet wordt gedupeerd. Met de overname van Fortis en ABN-Amro door de Nederlandse overheid is naar schatting € 17 miljard gemoeid. ING heeft een beroep van € 10 miljard op het noodfonds gedaan, AEGON een beroep van € 3 miljard en SNS-Reaal een beroep van € 750 miljoen.

Pensioenindexatie

In verband met de kredietcrisis staat onder andere de pensioenindexatie onder druk. Voor 65-minners zijn voor 2009 koopkracht ondersteunende maatregelen getroffen (zoals WW-premieverlaging tot 0% en extra koopkrachtmaatregelen voor uitkeringsgerechtigden). Voor gepensioneerden is weliswaar de AOW-toeslag via het Najaarsoverleg verhoogd, maar het effect hiervan op de koopkracht is geringer, indien het aanvullend pensioen een groter deel van het totale inkomen uitmaakt. De verantwoordelijkheid voor de aanvullende pensioenen ligt primair bij sociale partners. Pensioenfondsen staan onder toezicht van De Nederlandsche Bank en bij een dekkingsgraad onder 105% is er in beginsel geen indexering mogelijk. Bij een dekkingsgraad lager dan 125% moeten er herstelmaatregelen worden genomen. Ook een beperking van de indexatie of een volledig afzien daarvan behoort in dat kader tot de mogelijkheden.
Om juist ook wat te doen voor gepensioneerden met een wat hoger aanvullend pensioen heeft de MHP een voorstel ontwikkeld, zonder dat pensioenfondsen direct verder in de problemen raken en zonder dat dit de overheid direct geld kost. Het voorstel komt in het kort op het volgende neer:

• Pensioenfondsen, die niet in staat zijn om de volledige indexatie toe te passen vanwege een dekkingsgraad lager dan 125%, passen de indexatie toch voor de helft toe;
  het gaat dan om een eenmalig bedrag;
• deze indexatie heeft een voorlopig karakter en kan definitief worden toegekend indien het fonds weer voldoende dekkingsgraad heeft;
• de overheid werkt hieraan mee door de ‘indexatie-uitkering’ vrij te stellen van belasting (dus bedrag wordt belastingvrij toegekend);
• zodra (volledige indexatie) definitief wordt toegekend, wordt hierover wel belasting afgedragen (de overheid ontvangt de belasting dus uiteindelijk wel); de gepensioneerden zullen dan niet meer geconfronteerd worden met een terugbetaling, omdat de indexatie dan volledig wordt toegepast en de voorlopige indexatietoekenning slechts voor de helft was, maar wel belastingvrij;
• omdat het bedrag voorlopig wordt toegekend, hoeft hiervoor geen extra dekking te worden aangehouden; dat hoeft pas op moment dat indexatie definitief wordt toegekend.

Men mag ervan uitgaan dat de huidige (lage) dekkingsgraden een tijdelijke situatie betreffen, gezien de lage rentestand en de lage beurskoersen, en dat de fondsen op den duur weer boven 125% dekkingsgraad zullen uitkomen. Het gaat vooral om een koopkrachtondersteuning voor gepensioneerden (hetgeen uiteraard voor de vraagkant van de economie een stimulans betekent: we hebben immers 2,5 miljoen gepensioneerden). De pensioenfondsen lopen nauwelijks risico door het voorstel. De lage dekkingsgraad is van tijdelijke aard en als in de toekomst de dekkingsgraad het toestaat, zouden de meeste pensioenfondsen toch al overgaan op een inhaalindexatie. Door het voorlopige karakter is er in formele zin dus nog geen indexatie toegepast. Alleen kan het pensioenfonds over het uitgekeerde bedrag geen rendement halen (maar dat is relatief gering ten opzichte van het totale vermogen).

Mobiliteit

In het midden- en kleinbedrijf zal behalve een werktijdverkortingsregeling ook een ‘overbruggingspool’ of een ‘arbeidspool’ kunnen bijdragen om werknemers, die bedreigd worden met ontslag, ‘van werk naar werk’ te helpen en te behouden voor de arbeidsmarkt. Om dreigende werkloosheid te voorkomen kan ook het snel oprichten van regionale mobiliteitscentra om mensen van werk naar werk te helpen een geschikte maatregel zijn. Via gerichte scholing en verplaatsing naar ander werk kan de mobiliteit van werknemers worden verhoogd.

Daarnaast pleit de MHP er ook voor om het voor werknemers makkelijker te maken om buiten de eigen regio werk te aanvaarden en daarmee de arbeidsmobiliteit te verhogen. De regionale arbeidsmarktverschillen zijn groot. Dit blijkt alleen al uit de werkloosheidscijfers per regio. In Groningen is de werkloosheid het hoogst (7,1%), terwijl die in Zeeland 3,3% is.

Tot slot

Er worden door diverse partijen maatregelen voorgesteld om de kredietcrisis het hoofd te bieden. De MHP pretendeert met de boven beschreven maatregelen niet een compleet pakket neer te leggen. De bedoeling is een bijdrage te leveren aan de discussie. De MHP is bereid mee te denken over alle voorstellen om op deze manier in de gezamenlijkheid te komen tot een evenwichtig en breed gedragen pakket, waarmee Nederland een eventuele recessie zo goed mogelijk kan doorkomen.

Flyer ‘Biedt tegengewicht aan overgewicht’

In het licht van het ‘Convenant Overgewicht’ is er vanuit de Stichting van de Arbeid (StvdA) een flyer ontwikkeld met als titel ‘Biedt tegengewicht aan overgewicht’. De MHP onderschrijft het belang van deze flyer, die ingaat op het thema overgewicht op het werk. In de flyer staat ondermeer beschreven waarom en op welke wijze HRM en medezeggenschap mede invulling kunnen geven aan het bespreekbaar maken en misschien zelfs terugdringen van overgewicht op de werkplek.

De flyer is te downloaden van de site van de StvdA (www.stvda.nl) onder publicaties en vervolgens brochures & overige publicaties.

Indieningstermijn herstelplan pensioenfondsen verruimd

De StvdA en de pensioenkoepels hebben in oktober overleg gevoerd met De Nederlandsche Bank (DNB, de toezichthouder) over de financiële situatie bij de pensioenfondsen. Fondsen dienen een reserve- of dekkingstekort onmiddellijk te melden bij de toezichthouder. Volgens inschatting van DNB heeft circa 50% van de pensioenfondsen met een tekort niet aan deze wettelijke verplichting voldaan.
Een pensioenfonds heeft na melding van een tekort 2 (bij een dekkingstekort) of 3 maanden (bij een reservetekort) de tijd om een herstelplan in te dienen bij DNB. In een herstelplan moet een pensioenfondsbestuur aangeven welke maatregelen het neemt om de vermogenspositie binnen een bepaalde termijn weer op niveau te brengen.

Om de fondsen wat lucht te geven heeft DNB besloten de termijn voor indiening van een herstelplan te verruimen tot 1 april 2009, ongeacht of sprake is van een reserve- of dekkingstekort.

Jubileumboek VHV

Tijdens de jubileumbijeenkomst van de Vakbondshistorische Vereniging (VHV) op 25 oktober jl. is op verschillende manieren stilgestaan bij het 25-jarig bestaan. Onder meer door de publicatie van het boek ‘2 Miljoen leden: over het verleden, de toekomst en het heden van de vakbeweging’. Het is een uniek boek, want nog nooit hebben voorzitters van de vakcentrales en de daarbij aangesloten bonden in één gezamenlijke uitgave hun visie gegeven op de betekenis van historisch bewustzijn en het belang daarvan voor de toekomst van de vakbeweging. Naast de interviews staan er in het boek een aantal relevante gebeurtenissen, feiten en cijfers, waardoor het een compleet geheel is geworden.

Met het boek wordt aangetoond dat de vakbeweging een maatschappelijke factor van grote betekenis is, altijd is geweest en, tenzij er gekke dingen gebeuren, ook in de toekomst zal blijven. Wat niet wegneemt dat een discussie over de toekomst niet moet worden geschuwd. Staand in het heden en terugkijkend naar het verleden moet vooruit worden gekeken naar de toekomst.
Belangstellenden kunnen het boek bestellen voor € 20,= incl. verzendkosten via www.triggertree.nl/tweemiljoenleden.