VCP Young Professionals

Zo was er in 2023 de bijeenkomst over de financiële positie van jongeren, het webinar over mentale gezondheid en de bijeenkomst over Prinsjesdag en wat dit betekent voor jongeren.

Daarnaast stonden centraal in 2023: de nationale jeugdstrategie, de herinvoering van de basisbeurs en het jeugdloon.

Verder heeft Fabian Ouwehand het pensioenblog VCP YP geschreven, is Patrick Hereijgers gestart als de nieuwe pensioenwoordvoerder en waren er geslaagde projecten van PensioenLab. VCP YP heeft aandacht gevraagd voor het Pensioenlabel.

BIJEENKOMSTEN

De financiële positie van jongeren staat onder druk
Steeds meer jongeren hebben het financieel lastig en komen moeilijk rond. Hoe komt dat en wat is er nodig om het tij te keren?
Tijdens een bijeenkomst van VCP YP in maart 2023 gingen jongeren hierover het gesprek aan met panelleden Marike Knoef (kroonlid bij de SER en expert op het gebied van micro-economie), Amerik Klapwijk (beleidsmedewerker bij de VCP) en Nic Vrieselaar (econoom bij de Rabobank), onder leiding van dagvoorzitter Wouter Kools (vertegenwoordiger van VCP YP in het SER Jongerenplatform).
De coronacrisis en de hoge inflatie hebben erin gehakt. Daar komt bij dat jongeren vaak al een achterstand hebben vanwege een hoge studieschuld en een lastige positie op de woningmarkt. Ook werken jongeren vaker op een flexibel arbeidscontract.
“Mensen zijn genoodzaakt om vaker spaartegoeden aan te spreken. Door Corona is er meer spaartegoed opgebouwd, maar dat ligt voor jongeren anders. Jongeren hebben niet of nauwelijks iets opgebouwd en veel jongeren zijn hun baan verloren in die tijd waardoor zij sneller in de problemen komen”, zegt Knoef.
Klapwijk stelt dat we arbeid te goedkoop hebben gemaakt in Nederland. “De startsalarissen van nieuwe beroepen zijn in reële termen bijvoorbeeld een stuk lager. Ook zijn er te veel inkomensondersteunende maatregelen, waardoor de overheid lage lonen in stand houdt. Het Wettelijk minimumloon zou verder verhoogd moeten worden naar een leefbaar niveau. De loonschalen daarboven moeten daar ook op aangepast worden. En er moet meer geïnvesteerd worden in innovatie en technologie om de arbeidsproductiviteit aan te jagen.”
Vrieselaar sluit zich daarbij aan. “Het besteedbaar inkomen is ook een stuk lager door oplopende zorgkosten, met name door de ouderenzorg. Daar ligt een grote uitdaging gezien de vergrijzing.”
Verder geeft Knoef aan dat jongeren ook een schaars goed te bieden hebben, namelijk arbeid. Dat biedt kansen. Klapwijk voegt eraan toe dat jongeren lid kunnen worden van vakbonden om juist ook hun belang in deze verenigingen te versterken.

Webinar VCP YP over mentale gezondheid bij werkende jongeren
Tijdens het webinar ‘mentale gezondheid’ op 14 juni 2023 stonden de volgende vragen centraal:

• Welke werkomstandigheden zijn risicovol voor jongeren?
• En wat is juist positief voor de mentale gezondheid?
• In hoeverre verschilt dit tussen jongeren en ouderen?
• En wat is daarbij specifiek voor jongeren van belang?

Werk
Werk speelt een grote rol bij jongeren. Jongeren zitten in een levensfase waarin werk gemiddeld genomen heel centraal komt te staan. “Het is van belang om hier rekening mee te houden. Jongeren vinden gezelligheid op het werk bijvoorbeeld belangrijk. Wanneer sprake is van een conflictsituatie op het werk kan dat bij jongeren een grotere impact hebben dan bij oudere werkenden”, zegt Malte van Veen, werkzaam bij TNO en het Amsterdam UMC als onderzoeker werk en mentale gezondheid.
Autonomie
Voor jongeren is autonomie in het werk belangrijk, maar het is wel van belang om dit af te kaderen, anders kan dit juist stressverhogend zijn. “Het helpt wanneer jongeren voor zichzelf scherp hebben waar er behoefte is aan autonomie en waar juist behoefte is aan hulp”, zegt Van Veen. Verder helpt het wanneer jongeren toegang hebben tot een mentor, buddy of een ervaren collega waar zij terechtkunnen met vragen als zij ergens tegenaanlopen.
Sociale veiligheid
Het is enorm belangrijk dat het goede gesprek centraal staat. Een veilige werkomgeving is dan een noodzakelijke randvoorwaarde. “We horen dat veel jongeren de eerste werkplek als de standaard gaan beschouwen en als de manier hoe het er op het werk aan toegaat, terwijl dat niet altijd het geval hoeft te zijn. Het is belangrijk om het gesprek aan te gaan op de werkvloer over behoeften en te spreken over verwachtingen”, zegt Van Veen. Cao-afspraken en de OR kunnen een rol spelen om dit gesprek te bevorderen. Op meerdere vlakken zijn er verschillen in de werkgerelateerde behoeftes van jongeren en ouderen. Voor organisaties is het van belang om hier meer rekening mee te houden, maar ook vooral niet te denken dat elke werkende jongere hetzelfde nodig heeft. Van Veen roept jongeren op hierover het gesprek aan te gaan en te verkennen hoe hun werkgever en collega’s hen kunnen ondersteunen.

Bijeenkomst Prinsjesdag: ‘VCP YP roept de politiek op jongeren echt inspraak te geven’
Voor de tweede keer heeft VCP YP in 2023 vlak na Prinsjesdag een bijeenkomst georganiseerd voor jonge leden om hen bij te praten over het nieuwe politieke jaar en wat dit betekent voor jongeren. Ook zijn daarbij de plannen van de verschillende politieke partijen besproken. “Een duidelijke boodschap die werd afgegeven, is dat er meer inspraak nodig is van jongeren”, zegt Sacha Heemskerk van VCP.
Meer inspraak
Uit onderzoek blijkt dat jongeren voor het eerst slechter af zijn dan de voorgaande generatie. Ook blijkt uit verschillende onderzoeken dat belangrijke mijlpalen worden uitgesteld zoals samenwonen en het krijgen van een kind, als gevolg van onzekerheid. “Dat is zorgelijk. Wij vragen hier al langer aandacht voor en vanuit het SER Jongerenplatform liggen diverse adviezen om de positie van jongeren te verbeteren, maar daar wordt te weinig mee gedaan. Een belangrijke taak voor de politiek is om jongeren serieus te nemen en te betrekken bij coalitieonderhandelingen en het maken van beleid”, zegt Wouter Kools.
Nationale jeugdstrategie en generatietoets
Jongeren zien en pakken kansen, maar er leven ook veel zorgen onder jongeren over de toekomst. Steeds meer jongeren hebben het financieel zwaar en vragen zich af of zij een goed bestaan kunnen opbouwen. Zo zijn er te weinig woningen waardoor de prijzen hoog zijn en lopen de kosten op vanwege stijgende prijzen voor energie, voedsel en zorg. VCP YP roept, samen met de VCP, de politiek dan ook op een nationale jeugdstrategie te ontwikkelen én om implementatie van de generatietoets waar het SER Jongerenplatform ook voor pleit. Zo voorkom je dat stapeling van beleid voor problemen zorgt en wordt de positie van jongeren versterkt.

VCP YP pleit voor een nationale jeugdstrategie
Het doel van een nationale jeugdstrategie is om de positie voor jongeren structureel te verbeteren. Op de korte, maar vooral ook de lange termijn. Het is belangrijk dat jongeren betrokken worden en inspraak hebben. Zij zijn de expert van hun eigen leefwereld. Een nationale jeugdstrategie moet verder domeinoverstijgend zijn, dus in samenwerking met alle ministeries én voor de lange termijn, dus kabinetoverstijgend. Er is breed draagvlak voor de ontwikkeling van een nationale jeugdstrategie.

VCP YP positief over herinvoering basisbeurs voor studenten
Vanaf studiejaar 2023 – 2024 ontvangen studenten weer een basisbeurs. Sinds 2015 geldt er een leenstelsel waardoor studenten veel moeten lenen om de studie te kunnen bekostigen, met hoge studieschulden tot gevolg. VCP YP is blij dat nu ook de Eerste Kamer heeft ingestemd met het wetsvoorstel over herinvoering van de basisbeurs en dat daarmee de positie van studenten flink wordt verbeterd.
Aanvullende beurs
“Veel jongeren hebben nu te maken met een enorme studieschuld. Herinvoering van de basisbeurs draagt bij aan de zelfstandigheid van jongeren. Zij worden hierdoor in staat gesteld een betere start te maken zodra ze met hun studie klaar zijn”, zegt Fanny Vuik van VCP YP. De inkomensgrens van ouders om in aanmerking te komen voor een aanvullende beurs wordt verhoogd waardoor meer studenten er gebruik van kunnen maken. “Het is positief dat de inkomensgrens is verhoogd. Er waren veel  zorgen  over de eerdere plannen van het kabinet en dat studenten van ouders met middeninkomens buiten de boot zouden vallen”, zegt Vuik.
Tegemoetkoming
In plaats van compensatie komt er slechts een tegemoetkoming voor studenten die gestudeerd hebben onder het leenstelsel. De tegemoetkoming wordt afgetrokken van de studieschuld of uitbetaald, als er geen studieschuld is. Verder wordt de bijverdiengrens in het mbo afgeschaft en worden de terugbetalingsvoorwaarden in het mbo gelijkgetrokken met de voorwaarden zoals deze al gelden voor studenten in het hoger onderwijs.

Pensioenen
Het is belangrijk dat jongeren informatie krijgen over pensioen. Lees hierover in het pensioenblog van Fabian Ouwehand. Eind 2023 is er een nieuwe pensioenwoordvoerder benoemd, namelijk Patrick Hereijgers: “Het pensioenbewustzijn onder jongeren is laag, ik wil me de komende tijd inzetten om dat te verbeteren.” Lees het hele interview.

Een geslaagd eindevent van Stichting PensioenLab
Stichting PensioenLab is opgericht door de jongerenvakbonden VCP, FNV Jong en CNV Jongeren om jongeren een stem te geven in de pensioendiscussie, de kennis en bewustzijn bij jongeren te vergroten én een bijdrage te leveren aan het verbeteren van de diversiteit in pensioenfondsbesturen door jongeren op te leiden tot pensioenfondsbestuurder. PensioenLab bestaat inmiddels meer dan tien jaar, zie:  www.pensioenlab.nl. Het eindevent van PensioenLab in mei 2023 was weer een groot succes. “Wij zijn blij dat jongeren ons goed weten te vinden en geïnteresseerd zijn in pensioenen, maar er is nog veel werk aan de winkel om de diversiteit te bevorderen”, zegt Sacha Heemskerk, bestuurslid van Stichting PensioenLab. Tijdens het eindevent hebben jongeren hun adviezen gepresenteerd aan de pensioensector én zijn de diploma’s overhandigd aan de jongeren om aan de slag te gaan als pensioenfondsbestuurder. Zie voor een volledig overzicht van de adviezen het  visieboek.