Politiek moet ingrijpen: 1 op de 4 werkenden bouwt geen pensioen op
25 augustus 2022
Uit een studie van DNB blijkt dat de groep werkenden zonder pensioen zorgwekkend groot is en de afgelopen jaren ook nauwelijks is veranderd. De politiek moet nu ingrijpen op deze inmiddels langjarige trend, waarbij grote groepen werkenden geen pensioen opbouwen. Dit zet de houdbaarheid van ons mooie pensioenstelsel onder druk, aldus de VCP in reactie op de studie.
Door zelfstandigen wordt niet of nauwelijks zelf iets geregeld
In de studie wordt zowel naar werknemers als zelfstandigen zonder pensioen gekeken, een groep van bijna 1,7 miljoen mensen in 2020. Uit het onderzoek blijkt dat 94% van de zelfstandigen geen aanvullend pensioen opbouwt. Enkel daar waar zelfstandigen verplicht zijn tot pensioenopbouw via de sector of via de beroepsgroep komt een ander beeld naar voren. Ook wordt er maar zeer minimaal opgebouwd in de vrijwillige, zogeheten derde pijler. Het eigen woningvermogen is wat hoger dan dat van werknemers, maar kan niet als vervanging van het inkomen dienen.
DNB beschrijft in de studie mogelijke beleidsopties om deze groep zelfstandigen toch aan pensioen te helpen. De VCP pleit al jaren voor verplicht aanvullend pensioen voor alle werkenden. Hiervoor is echter vooralsnog te weinig draagvlak. ‘’Hoe graag we ZZP’ers wellicht ook de ruimte willen geven zelf te kiezen hoe zij hun oudedagsvoorziening willen regelen, ze doen het simpelweg in de meeste gevallen niet’’, aldus VCP-beleidsmedewerker Klaartje de Boer. Enkel het gelijktrekken van de fiscale ruimte in de derde pijler zoals het kabinet nu voornemens is, gaat dan ook niet werken volgens de VCP.
Automatische deelname nu gaan regelen
Automatische deelname met opt out (waarbij pensioenopbouw de standaard is) kan daarom nu een goede en effectieve eerste stap zijn binnen de tweede pijler. De beperkte groep zelfstandigen die zelf wel voldoende spaart voor de oude dag, kan eventueel uitstappen. De overige groep wordt door de automatische deelname ontzorgd. Het is één van de varianten die momenteel in de Stichting van de Arbeid nader wordt onderzocht, maar vergt vervolgens wel politiek doorpakken, medewerking van diverse overheidsinstanties en wijzigingen binnen de huidige pensioenwetgeving en automatische gegevensuitwisseling.
Opvallende uitkomsten ook voor werknemers
Uit het onderzoek blijkt ook dat 13% van de werknemers geen aanvullend pensioen opbouwt. Hoewel dit gemiddelde beter is dan onder zelfstandigen, verschilt het erg per sector. Met name daar waar er geen cao-partijen zoals brancheorganisaties en vakbonden actief zijn, vooral in jonge sectoren, is het aandeel werkenden zonder pensioen groot. Het gaat vaak om kwetsbare groepen met vaak een laag inkomen of flexibel dienstverband. Met betrekking tot werknemers zonder pensioen wordt al vanaf 2020 gewerkt aan diverse acties uit het ‘Aanvalsplan werknemers zonder pensioen’ vanuit de Stichting van de Arbeid.
In het algemeen valt de conclusie te trekken dat werkenden met een achterblijvende pensioenopbouw in de tweede pijler in één jaar vaak ook geen opbouw in de daaropvolgende jaren hebben, en dat ook niet of nauwelijks compenseren met andere vermogensvormen.
Lees hier de studie van DNB.
