VCP: bezuiniging 22% op ambtenaren niet realistisch, onverantwoord en ondoordacht

De VCP ziet deze plannen met bezorgdheid aan. Met name omdat het een te groot beslag op kerndepartementen zal leggen. De VCP roept het kabinet op bij te sturen op de plannen.

Onrealistisch en ondoordacht
Het hoofdlijnenakkoord noemt een groei van 22% van het aantal rijksambtenaren over recente jaren als aanleiding voor de besparing. De VCP is met de Vereniging De Nieuwe Ambtenaar (VDNA) dieper in de cijfers achter de groei van 25.000 fte gedoken. Wat blijkt? De overgrote toename van het aantal ambtenaren heeft plaatsgevonden in de uitvoering. In het hoofdlijnenakkoord wordt de uitvoering juist uitgezonderd van de taakstelling.  Bij de kerndepartementen werken zo’n 25.000 fte in totaal. Zonder grote groei, maar de taakstelling slaat daar wel neer.  Deze bezuiniging zou zomaar kunnen betekenen dat er voor één op de vijf geen plek meer zou zijn. Natuurlijk verloop kan veel opvangen, maar het blijft een forse beperking van de capaciteit. “Eenvoudigweg niet realistisch, onverantwoord en ondoordacht. Reden voor bezorgdheid in onze achterban”, aldus VCP-voorzitter Nic van Holstein.

Kabinet moet bijsturen op plannen
“De plannen van het nieuwe kabinet worden komende tijd uitgewerkt en men kan nog bijsturen op deze ondoordachte bezuiniging.” Er liggen grote opgaven voor de rijksoverheid. Het hoofdlijnenakkoord  maakt weinig tot geen keuzes. Sterker nog, er lijken taken  en departementen bij te komen. Kil bezuinigen zonder goede analyse en samenhangende aanpak   resulteert al snel in vertraging, een minder goed functionerende overheid, hogere werkdruk en toename van het ziekteverzuim. Er is ruimte nodig voor professionals en ambtelijk vakmanschap. Een aanpak van bureaucratie en overhead zal veel (uitvoerende) ambtenaren ruimte geven. Minder focus op beheersen van juridische en publicitaire risico’s en overmatige controle en verantwoordingsdrift.  Het is altijd goed te kijken of de overheid nog de juiste dingen doet. De politiek mag ook de hand in eigen boezem steken als het gaat om het extra werk in verband met transparantie en verantwoording, bijvoorbeeld door de toename van moties en Kamervragen.

Externe inhuur tegen het licht
Externe inhuur en bedrijfsvoering mag zeker tegen het licht gehouden worden. Waar bij veel departementen steeds minder specialisten in dienst waren (die worden nu extern ingehuurd), worden deze weer steeds vaker geworven, omdat deze kennis in huis hebben ten goede komt aan slagvaardigheid, kennis en een betrouwbare overheid. Tegelijk zijn er ook nog departementen die steeds minder specialisten in dienst hebben, zoals fiscalisten.
De afgelopen jaren zijn verschillende  zaken fout gegaan bij de overheid. Inhuur voor het oplossen van problemen was gewoon nodig. Daarnaast is vrijwel alle IT van de overheid zodanig ouderwets en aan vernieuwing toe dat hier specifieke en veel IT kennis voor nodig is. Kennis die vanwege goede redenen ingehuurd wordt.

Geen rechtvaardiging nullijn
Een ander voorstel waar realisme ontbreekt, is de in het hoofdlijnenakkoord opgenomen nullijn voor ambtenaren. De arbeidsvoorwaarden van Rijksambtenaren zijn geen eenzijdig dictaat en moeten worden besproken in overleg tussen werkgevers en vakbonden. Er moet sprake zijn van open en reëel overleg, zonder dat de uitkomst van tevoren vaststaat. Door normalisatie van de rechtspositie  van ambtenaren kan een minister alleen in noodsituaties de loonvorming nationaal beperken in overleg met sociale partners. Er lijkt veel aan de hand maar geen noodtoestand die ingrijpen in de loonvorming rechtvaardigt.