VCP waarschuwt voor gevolgen arbeidskrapte

Mijlpaal

In het tweede kwartaal van vorig jaar werd een bijzondere mijlpaal bereikt. Voor het eerst in decennia waren er meer vacatures dan werklozen. Op elke honderd werklozen waren er 106 vacatures, drie maanden later was dat cijfer verder opgelopen naar 126, meldde het CBS. Dat betekent concreet dat het voor bedrijven en organisaties almaar moeilijker wordt om aan nieuwe werknemers te komen. Goed nieuws voor de werknemer, zou je zeggen. Meer kans op een vast contract en wellicht een hoger loon. Het aantal vaste contracten is de laatste tijd inderdaad gestegen, maar de loonontwikkeling reflecteert de krapte momenteel nog niet. Maar los daarvan: als door krapte bedrijven het over de grens zoeken, trekt ook de werknemer aan het kortste eind.

Impact werkdruk

Ook op korte termijn heeft de arbeidskrapte zeker gevolgen binnen bedrijven en instellingen. Overwerk ligt op de loer. “Dat kan een keer gebeuren en daar is op zich niks tegen, maar het moet niet structureel worden. En als iemand extra uren moet draaien, moeten daar wel goede afspraken over beloning over worden gemaakt”, zegt VCP-voorzitter Nic van Holstein. Hij wijst verder op de gevolgen van de werkdruk. Als die te groot wordt, kunnen mensen uitvallen, ziek worden en in het uiterste geval arbeidsongeschikt raken. “Dit is een probleem dat overal speelt, van de handel tot onderwijs en van de zorg tot veiligheid. Je ziet nu al dat met name publieke sectoren zoals de zorg en onderwijs het water aan de lippen staat. Daarvoor waarschuwen wij al veel langer.”

Goede kwaliteit en vakmanschap

Een ander effect van arbeidskrapte raakt aan kwaliteit en vakmanschap. Het wordt voor bedrijven moeilijker om producten en diensten te leveren die ook nog kwalitatief in orde zijn. Professionals krijgen door de werkdruk steeds minder ruimte om het vak goed uit te oefenen en de noodzakelijke kwaliteit te leveren. De afgelopen jaren kwam er een trend op gang om productie terug te halen uit andere landen (reshoring) vanwege de kwaliteit en zekerheid, maar met toenemende tekorten aan professionals bestaat het risico dat wederom bedrijfsactiviteiten en werkgelegenheid verloren gaan voor Nederland. “We hebben tijdens corona kunnen zien dat de aanvoerlijnen kwetsbaar zijn”, zegt Van Holstein.

Brede welvaartsgroei

Uit cijfers van het CBS komt naar voren dat de huidige trend jaren geleden is ingezet. Vanaf 2014 zie je dat de werkloosheid daalt, terwijl het aantal vacatures toeneemt. Een belangrijke oorzaak is vergrijzing: steeds meer mensen gaan met pensioen en daar staan steeds minder werkenden tegenover. Het wordt daardoor moeilijker om de economie zo te laten doorgroeien als we gewend waren. Natuurlijk kunnen we door automatisering, digitalisering en robotisering een deel van het probleem opvangen, maar de factor arbeid zal in de toekomst ook belangrijk blijven, willen we een brede welvaartsgroei voor iedereen mogelijk houden. Daarom willen hier als VCP de komende tijd aandacht aan besteden.